هنروتجربه-سپیده شریعترضوی: کارگردان «تاژبازی» میگوید این فیلم کوتاه که اولین اثر سینماییاش است، یک درام تریلر و گاهی فانتزیست.
مهدی مهائی نویسنده و کارگردان «تاژبازی» در گفتوگو با خبرنگار سایت هنروتجربه، با بیان اینکه جرقه اصلی «تاژبازی» از دلقک شهربازی ای در مشهد زده شد، بیان کرد: با وجود اینکه سال ها از دیدن آن دلقک میگذشت اما همیشه در گوشه ای از ذهنم ایده ای داشتم تا اینکه در بستر داستانی کوتاه قرار گرفت و منجر به نوشتن فیلمنامه این کار شد.
وی با اشاره به اینکه قبل از «تاژبازی» که در مهرماه سال ۹۹ ساخته شد، فیلمهای کوتاه تجربی با کمک دوستان و کاملا دلی ساخته است، گفت: اگر آن کارها را در نظر نگیریم، «تاژبازی» اولین کار من در سینما با عوامل حرفه ای است. در کارهای تجربی و آماتوری گذشته همیشه قصه با یک کاراکتر و در یک لوکیشن تعریف میشد اما تفاوت «تاژبازی» با آثار دیگرم جدا از عوامل حرفه ای، تعدد لوکیشن ها و کاراکترهای مختلف است.
کارگردان «تاژبازی» با بیان اینکه فیلمنامه اولیه این اثر کوتاه با نام «دلقک رو بزن» به تیر ماه ۹۹ زمانی که به دلیل بیماری کرونا در خانه قرنطینه بوده است، باز میگردد، اظهار کرد: با کمک مهرنوش حسینی دستیار کارگردان و برنامه ریز که از طریق لوون هفتوان با او آشنا شده بودم، جستجو برای پیدا کردن سرمایه گذار و تهیه کننده را آغاز کردم اما در نهایت با هزینه شخصی وارد مرحله پیش تولید شدم.
مهائی ادامه داد: در مرحله پیش تولید، با عوامل زیادی صحبت کردم و با کمک مهرنوش حسینی توانستم عوامل حرفه ای و مناسب را برای کار پیدا کنم. همه عوامل نیز شرایط فیلم کوتاه با سرمایه شخصی را درک کردند و با تخفیف در دستمزدها باعث ساخت این فیلم شدند. همچنین لازم می دانم از تدوینگر فیلم تاژبازی یعنی رضا دقاق که رفیق قدیمی من است و خانواده عزیزم، برای کمک در تمامی مراحل ساخت این فیلم تشکر کنم.
وی تاکید کرد: یکی از چالشهای «تاژبازی»، پیدا کردن شهربازی مناسب در شرایط کرونایی بود زیرا تمام شهربازی ها تعطیل بودند و برای ایجاد حس و حال فضای شهربازی فعال، مجبور به تغییر دکوپاژ و استفاده از نماهای بسته برای لو نرفتن خالی بودن شهربازی، ایجاد نورهای رنگی شهربازی توسط گروه فیلمبرداری و حسن اصلانی مدیر فیلمبرداری، استفاده از هنرور و صداسازی شهربازی در مرحله پس تولید توسط احسان افشاریان بودیم که تقریبا موفق شدیم این حس را به بیننده انتقال دهیم.
نویسنده «تاژبازی» افزود: بعد از گذشت یک ماه از پیش تولید، اواخر مهرماه این فیلم کوتاه را کلید زدیم و بعد از پنج روز در تاریخ ۲۸ مهرماه فیلمبرداری کار به پایان رسید. نسخه اولیه تدوین ۲۷ دقیقه شد که با حذف اضافات به ۲۴ دقیقه و ۵۸ ثانیه تغییر کرد.
مهائی با اشاره به اینکه یکی از چالش اصلی «تاژبازی» برای او کار کردن با عوامل حرفه ای برای کار اول به عنوان کارگردان و سخت تر از آن تهیه کننده و سرمایه گذار بود، مطرح کرد: در بسیاری از مواقع مجبور بودم بین گرفتن نماهایی که نیاز به ابزار حرفه ای تر و وقت بیشتری داشت و حفظ بودجه تا انتهای کار یکی را انتخاب کنم که در اکثر مواقع مجبور می شدم از دکوپاژ بگذرم و ساده تر جلو برم. همچنین با توجه به اینکه «تاژبازی» به عنوان اولین کار من یک درام تریلر و گاهی فانتزیست، دکوپاژ را پرچالش تر و پیچیده تر می کرد.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود با بیان اینکه سینمای کوتاه برایش مانند سرمشقی میماند که معلم داده است تا در آینده بتواند درست بنویسد، عنوان کرد: تلاش کرده ام کاملا دلی سوژه ای را که دوستش داشتم و مدتی به آن فکر می کردم، بنویسم و به تصویر بکشم تا دینی به خود نداشته باشم.
کارگردان «تاژبازی» ادامه داد: به نظر من یک فیلمساز، یک نقاش، یک موزیسین و … اگر چیزی را که در درونش می جوشد و روزهای زیادی به آن فکر می کند به صورت یک اثر درنیاورد و از آن خروجی نگیرد، مدیون خود و ناراحت و سرخورده میشود. «تاژبازی» هم برای من همین بود.
مهائی تاکید کرد: وقتی به شرایط کنونی کشور نگاه می کنم که عده ای در صدد مهیا کردن حداقل رفاه برای خود و خانواده شان هستند اما عده ای دیگر از طبقات بالاتر اقتصادی مانع آن میشوند و برای طمع خود نمی گذارند این افراد زندگی راحتی داشته باشند، به فکر فرو میروم و دنبال چاره ای برای درمان این مریضی میگردم. فیلمساز جدا از دینی که به خود دارد، به مردم و تماشاگر هم دینی دارد که شاید با ساخت یک اثر بتواند اندکی آنها را به فکر بیندازد و اتفاقی را رقم بزند. البته این حرف شاید شعاری به نظر برسد اما مهم این است که قصدش را داشته و در مسیر باشیم.
وی در پاسخ به این پرسش که چه زمان قرار است به سراغ ساخت اولین فیلم بلند سینمایی خود برود، مطرح کرد: برای ساخت یک اثر سینمایی پختگی نسبی لازم است چراکه سینمای بلند و حرفه ای اصلا شوخی بردار نیست و یک فیلمساز با کار اول غیرقابل قبول میتواند برای همیشه حذف شود و از سوی دیگر یک فیلمساز هم میتواند اوج بگیرد و شناخته شود. برای مثال فیلمسازای موفقی از جمله سعید روستایی، نیما جاویدی، محمد کارت و … را میبینیم که با تولید یک یا دو اثر توانسته اند خود را به عنوان یک فیلمساز کاربلد مطرح کنند به همین دلیل عجله ای برای ساخت فیلم سینمایی ندارم. البته فیلمنامه های بلند مختلفی نوشته ام که با اندکی ویرایش میتوانند به شدت دیده و تبدیل به فیلمهای قابل قبولی شوند.
کارگردان «تاژبازی» افزود: پس از ساخت «تاژبازی» و حضورش در جشنواره های گوناگون به کمک پخش کننده حرفه ای و دلسوز یعنی سولماز اعتماد، توانستم فیلم کوتاه دیگری را با نام «برنده» به کمک تهیه کننده دیگری بسازم که تجربه متفاوتی برای من بود و پخش بین المللی آن آغاز شده است. شاید بعد از یک کار کوتاه دیگه بتوانم به سمت ساخت فیلم بلند بروم.
مهائی با اشاره به اینکه دغدغه اش در فیلم بلند، رضایت مخاطب است، یادآور شد: اثر هنری و مردم از هم جدا نیستند و فیلمساز نمی تواند بگوید برای خود و یا قشر خاصی فیلم ساخته است. حتی فیلمسازان بزرگ دنیا مانند برگمان، فلینی و …که در ظاهر فیلمهایی برای مخاطب خاص سینما میساختند از مردم عبور نمیکردند چراکه تمامی افراد میتوانند فیلم ها را با توجه به دیدگاهی که دارند، ببینند و دریافت های متفاوتی از آن داشته باشند. خود من به شخصه زمانی که برای اولین بار فیلم فریادها و نجواهای برگمان را دیدم، چیزی دستگیرم نشد اما حس فیلم من را تا پایان با خود همراه کرد و مجددا که آن را تماشا کردم تبدیل به یکی از ده فیلم مورد علاقه ام شد.
وی در ادامه درباره ترکیب بازیگران این پروژه توضیح داد: در ابتدا باید بگویم من گارد خاصی برای استفاده از بازیگر چهره و غیرچهره نداشتم بلکه تمام تلاشم این بوده است که بازیگران «تاژبازی» به تصویری که از کار در ذهنم شکل گرفته است، نزدیک باشند و با توجه به ژانر فیلم و تیپیکال بودن کاراکترها، بتوانند از پس بازی در این کار بربیایند.
نویسنده «تاژبازی» یادآور شد: سالها پیش عکس خسرو احمدی را در مجله ای با گریم دلقک دیده و مطمئن بودم ایشان با توانایی هایی که در عرصه تئاتر و سینما به نمایش گذاشته است، میتواند در شکل گیری شخصیت صاحب غرفه به کمک «تاژبازی» بیاید و این اتقاق افتاد. حامد وحید دیگر بازیگر فیلم سال های زیادی در تلویزیون کار کرده و به فضای فیلمسازی آشنا است همچنین ایشان در برخورد اول توانایی خود را نشان داد و تونست بازی قابل قبولی را از کاراکتر دلقک به نمایش بگذارد.
مهائی افزود: با بهروز قادری هم زمانی آشنا شدم که در یک فیلم سینمایی دستیار بودم باید بگویم ایشان حسابی به کمک فیلم آمد و توانست این ترکیب سه نفره را کامل تر کند.
وی با اشاره به اینکه بازیگر چهره می تواند تجربه های خود را فیلمسازان جوان منتقل کند، گفت: درباره انتخاب بازیگر چهره باید بگویم که با توجه به اینکه در مرحله اول بازخورد فیلم کوتاه در جشنواره های جهانی است، شاید حضور بازیگر چهره نتواند کمک زیادی کند اما از طرفی بازیگران چهره میتوانند تجربه های خود را که حاصل سال ها کار در سینماست، به فیلمسازان جوان منتقل کنند و همچنین تمرینی برای کارگردانهای تازه کار باشد تا بتوانند در آینده صحنه سینمایی را با بازیگران و عوامل حرفه ای و شناخته شده مدیریت کنند.
به گفته این کارگردان، فیلمسازان فیلم کوتاه امیدوار به دیده شدن فیلم هایشان هستند و هنروتجربه و جشنواره های داخلی توانسته اند با نمایش فیلمها دلگرمی ای برای ادامه راه سخت فیلمسازی به این فیلمسازان بدهد.
مهائی درباره بسته فیلم کوتاه «چهارراه» اظهار کرد: با توجه به اینکه فیلمهای دیگر این بسته مانند «هفته شانزدهم» و «نام مرده» به شدت دیدنی است و خود من آنها را دوست دارم، از مردم و علاقمندان به فیلم کوتاه و همچنین هنردوستانی که میخواهند به زودی فیلم اولشان را بسازند، دعوت میکنم که به سینما بیایند و فیلم های این بسته را تماشا کنند چراکه ناراضی از سالن بیرون نمی روند.
وی افزود: بازخوردهای مختلفی درباره بسته «چهارراه» و فیلم خود گرفتم. دوستانی گفته اند که بعضی از فیلم ها مانند فیلم من میتوانست کوتاه تر باشد، عده ای دیگر مخالف این نظر بودند و حتی ایده هایی برای فیلم بلند با همین موضوع داشتند اما همه مخاطبان فیلمهای این بسته را دوست داشتند چراکه نسبت به فیلمهای کوتاه مختلفی که این روزها ساخته میشوند، متفاوت هستند.
کارگردان «تاژبازی» در پایان درباره فعالیت این روزهای خود خاطرنشان کرد: این روزها مشغول یادگیری پیانو، نوشتن فیلمنامه کوتاه و بلند، تماشای فیلمهای که ندیده و خواندن کتاب هایی که نخوانده ام، هستم. همچنین در شرکت پخش فیلم فرست اسکرین فیلم با مدیریت سولماز اعتماد حضور دارم. در نهایت باید بگویم تلاش میکنم نگرانی جمعی را که در خود و مردم کشورم می بینم تبدیل به فیلمنامه کنم و درباره آنها بنویسم.