امروز دوازدهم آبان مصادف با هشتم ربیع الثانی و سالروز ولادت امام حسن عسکری (ع) است؛ امامی که در سخت ترین شرایط تاریخ اسلام، شیعیان را برای دوران غیبت امام زمان (عج) آماده کردند.
امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۳۲ هجری در مدینه متولد شدند و در سن ۲۹ سالگی در هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ هجری به دستور معتمد عباسی مسموم شدند و به شهادت رسیدند. پیکر مطهر آن امام همام در جوار پدر بزرگوارش امام هادی (ع) در سامرا به خاک سپرده شد. آن حضرت همانند سایر ائمه برای دفاع از فرهنگ اسلام و عقاید شیعه در سخت‌ترین شرایط در برابر تحریف گران ایستادند و درباره خطر تحریف برخی فرقه‌ها به شیعیان تذکر می‌دادند.
حجت الاسلام محمدصادق کفیل به مناسبت سالروز میلاد امام حسن عسکری (ع) در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: امام عسکری (ع) از نظر موقعیت جغرافیایی در بدترین شهر جهان اسلام ساکن بودند. یعنی شهر سامرا که ۲۰ سال قبل از آن عبادتگاه مسیحیان بود و توسط دربار عباسی از مسیحیان خریداری شده بود. این شهر به عبارتی تبعیدگاه محسوب می شد و امام یازدهم، مشکلات بسیاری در آنجا داشتند.
وی درباره شرایط زندگی امام عسکری (ع) در شهر سامرا افزود: آن حضرت مجبور بودند هفته ای دو بار خودشان را به دربار عباسی برساندند و گزارش می دادند. در واقع آن حضرت تحت نظارت و کنترل حکومت بودند و بازجویی می شدند. از طرف دیگر دربار حکومت عباسی به شدت امام را کنترل می کرد و ارتباطات آن حضرت با مردم را بررسی می کرد. چون حکومت در این زمینه سختگیری می کرد و شیعیان حق نزدیک شدن به امام عسکری (ع) را نداشتند.
این کارشناس مذهبی دوران زندگی امام حسن عسکری (ع) را یک وضعیت بحرانی دانست و افزود: یکی از شیعیان ایرانی که برای کار کردن در سامرا از سرپل ذهاب مهاجرت کرده بود، به دلیل خفقان و فشار حکومت حتی نمی توانست سراغی از خانه امام بگیرد.
وی ادامه داد: این وضعیت حتی در منزل امام عسکری (ع) به گونه ای بود که آن حضرت مجبور بود به گونه ای مخفی کاری کند تا دشمنان از وجود امام عصر آگاه نشوند. امام عسکری (ع) از یک طرف باید وجود نورانی امام عصر (عج) را مخفی نگه می داشتند و از طرف دیگر باید امام زمان (عج) را به شیعیان معرفی می کردند. دربار عباسی نیز به شدت امام را کنترل می کرد. چون بر اساس روایات می دانستند از خانه امام حسن (ع) کسی به دنیا خواهد آمد که منجی جهان خواهد بود.
کفیل افزود: با وجود تمام این سختی ها هیچگاه امام حسن عسکری (ع) عقب نشینی نکردند. وقتی در زندگی هر انسانی بحران و مشکلی ایجاد می شود، معمولا بهانه ای برای عقب نشینی به وجود می آید و انسان نسبت به موضوع بی تفاوت می شود. امام عسکری (ع) در چنین زمانه ای با همه وجود کار می کردند. مثلا امام هر شب با شیعیان جلساتی داشتند که کاملا مخفیانه بود و این جلسات به ویژه برای خواص برگزار می شد تا مبادا دچار عقب نشینی یا انحراف شوند. یعنی امام عسکری شیعیان سامرا را حفظ می کردند.
وی ادامه داد: از طرف دیگر آن حضرت با وجود این بحران ها، سازمان زیرزمینی وکالت و ارتباط با همه جهان اسلام را از طریق نمایندگان خود حفظ می کردند. در واقع امام در اوج بحران با شیعیان مناطق مختلف جهان ارتباط داشتند؛ به گونه ای که شیعیان در زمان امام عسکری (ع) از نظر کیفی و کمی رشد قابل توجهی پیدا کردند. همچنین آن حضرت مسائل اقتصادی شیعیان را پیگری و حل و فصل می کردند که در روایات مختلفی به این مساله اشاره شده است.
مدیر مرکز تخصصی صحیفه سجادیه اضافه کرد: شیعه ای که الگوی خود را امام عسکری (ع) می داند، وظیفه دارد تا در نظام زندگی با پیروی و اطاعت از امام برای احیا و رشد دین دغدغه داشته باشد و تلاش کند. توجه داشته باشیم که اهل بیت (ع) با این که در جامعه حاکم نبودند و قدرت حکومتی نداشتند ولی هیچوقت عقب نشینی نکردند.
وی افزود: راه حل و شگرد امامان این بود که بر اساس مقتضیات هر زمان، راه رشد را برای شیعیان آماده کنند. بر همین اساس شیوه اهل بیت (ع) در هر زمان تفاوت داشت. بنا بر این شیوه امام عسکری(ع) با شیوه امام جواد(ع) یا امام کاظم(ع) تفاوت داشت. امام عسکری با توجه به منطقه زندگی خود یعنی سامرا و مشکلات آن زمان، همواره تلاش می کردند تا دین را گسترش دهند و این شگرد بسیار مهمی است که باید از ائمه یاد بگیریم. یعنی هر کسی در هر خانواده و مجموعه ای که هست باید دغدغه اش این باشد که برای احیا و رشد دین و برای مقابله با شبهات، انحراف ها و آسیب ها چه باید بکند.
کفیل با اشاره به آیه ۱۳۹ سوره آل عمران که مسلمانان را برترین انسان ها می داند، اظهار داشت: هیچوقت نباید خودمان را مغلوب یا بی قدرت ببینیم و به خاطر از خودگذشتگی و تلاش های اهل بیت هر روز تشیع در حال رشد و گسترش است. در این آیه نیز تاکید شده است که اگر ایمان داشته باشید، جزو برترین ها خواهید بود (و انتم الاعلون ان کنتم مومنین)
این پژوهشگر حوزه مهدویت ادامه داد: امام عسکری به قدری زیبا عمل کردند که بعد از شهادت آن حضرت، وجود امام عصر (ع) در میان شیعیان پذیرفته شد. مثلا برخی افراد هنگامی که به خانه امام عسکری می آمدند، از غلامان می پرسیدند که چه کسی بر پیکر امام عسکری (ع) نماز می خواند و آنان پاسخ می دادند که جعفر نماز می خواند. یعنی حتی برخی از کسانی که در خانه امام یازدهم بودند، نمی دانستند امام زمان (عج) چه کسی است. البته امام عسکری (ع) گاهی فرزند خود را به عنوان امام زمان (عج) به برخی افراد نشان می دادند. یعنی امام به صورت عملی در خانه خودش نیز با هر کسی به یک روش عمل می کرد تا به نتیجه برسد.