این محله، غربی‌ترین دروازه تهران قدیم بود






۱۲۹۴۳۴۳




«یوسف‌آباد» نام غربی‌ترین دروازه تهران قدیم است. مکان دقیق آن کمی پایین‌تر از چهارراه کالج در تقاطع خیابان حافظ و غزالی فعلی دقیقا در محل تالار وحدت بود.

همشهری آنلاین: این دروازه سال ۱۳۱۲ شمسی در دوران حکومت رضاشاه – پهلوی اول- تخریب شد.  اما آن چیزی که امروز از واژه یوسف‌آباد در ذهن نقش می‌بندد، محله‌ای است با یک خیابان اصلی شمالی، جنوبی به نام رسمی سید جمال‌الدین اسدآبادی و محله ۷۰ کوچه. یوسف‌آباد از خیابان ولیعصر شروع و هفتادمین کوچه آن در حوالی میدان ونک تمام می‌شود.

این محله، غربی‌ترین دروازه تهران قدیم بود

محله یوسف‌آباد از ساخته‌های مرحوم میرزا یوسف آشتیانی صدراعظم است که در آن زمان به‌صورت آبادی در شمال غربی شهر تهران بر روی یکی از تپه‌های شمالی شهر شکل گرفت.

اراضی یوسف‌آباد از شمال به ونک، ‌ از شرق به عباس‌آباد و از غرب به امیرآباد محدود می‌شد. یوسف‌آباد باغ ها و قنات‌هایی زیادی داشت که علاوه بر آن در این اراضی زراعت نیز صورت می‌گرفت. برخی از باغ‌های معروف یوسف‌آباد باغ کلاه‌فرنگی، باغ بالا، باغ اندرون و باغ بوستان نام داشت.

این محله، غربی‌ترین دروازه تهران قدیم بود

قنات‌های معروف یوسف‌آباد

محله یوسف‌آباد را می‌توان محله قنات‌ها نام نهاد.  قنات بزرگ، قنات تنگی و قنات قلمان از جمله آن‌هاست. باغ‌های فراوان و اراضی زراعتی یوسف‌آباد از طریق این قنات‌ها آبیاری می‌شد. به دنبال تغییرات و تحولاتی که در نظام اقتصادی ایران و به دنبال آن تحولاتی که در ساختار کالبدی شهر تهران به وجود آمد اراضی باغی و زراعی محله یوسف‌آباد به‌سرعت توسط توسعه کالبدی شهر بلعیده شد و پس از مدت‌زمان اندکی اثری از آن‌ها باقی نماند.

 آقا میرزا یوسف آشتیانی ملقب به مستوفی‌الممالک یکی از رجال تأثیرگذار دوره ناصری است. او دستی آبادکننده داشت و در ایجاد رده و جاری ساختن قنوات می‌کوشید. حسن‌آباد و یوسف‌آباد، نصرت‌آباد، بهجت‌آباد، عباس‌آباد، امیرآباد، ونک و فرح‌زاد را او آباد کرد. او در پنجم رجب ۱۳۰۳ هجری درگذشت.

این محله، غربی‌ترین دروازه تهران قدیم بود

محله انجیرهای شیرین و خوش‌طعم

در روایات تاریخی آمده است:  مستوفی‌الممالک درخت‌های میوه باغ یوسف‌آباد را به دست خودش کاشته بود. میوه‌های این باغ در نوع خود بی‌نظیر بود و چون انجیر را بسیار دوست داشت، بهترین نوع انجیرها در باغ پرورانده می‌شد. آسیاب یوسف‌آباد روی تپه‌ای کنار خیابان ونک واقع بود و رو به شهر و شمیران چشم‌انداز خوشی داشت. هرسال در فصل انجیر یک روز ناصرالدین‌شاه به یوسف‌آباد می‌آمد، چادر آفتاب‌گردانش را روی تپه مزبور می‌افراشت و چون شاه درون آن می‌نشست، متجاوز از یک‌صد نوع میوه از جمله انواع انجیر برایش می‌آوردند.

این محله، غربی‌ترین دروازه تهران قدیم بود
دروازه یوسف‌آباد حین تخریب در دوران پهلوی