کشف قاره‌ای فراموش‌شده از ۴۰ میلیون سال پیش

قاره فراموش شده‌ای که میان اروپا، آفریقا و آسیا به دام افتاده بود و توسط پژوهشگران «بالکاناتولیا» نامیده می‌شود، ۳۴ میلیون سال پیش با کاهش سطح آب دریاها، پلی سرزمینی شکل داد که به گذرگاهی میان آسیا و اروپا بدل شد.الکسیس لیچ و همکارانش در پژوهش جدید خود آورده‌اند: «اینکه چه زمانی و چگونه نخستین موج از پستانداران آسیایی پا به جنوب شرقی اروپا گذاشتند، تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است.» نتایج این تغییر بسیار گسترده بود. حدود ۳۴ میلیون سال پیش در پایان دور ائوسن، شمار زیادی از پستانداران بومی اروپای غربی با ورود پستانداران جدید آسیایی در رویداد انقراض ناگهانی موسوم به «گسست بزرگ» (Grande Coupure) ناپدید شدند.اما یافته‌های فسیلی جدید در بالکان این زمان‌بندی را گسترش داده و به زیست‌سار خاصی اشاره می‌کند که احتمالاً پستانداران آسیایی را قادر ساخته جنوب غربی اروپا را ۵ تا ۱۰ میلیون سال پیش از گسست بزرگ به تسخیر خود در آوردند.لینچ از مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه و همکارانش برای بررسی بیشتر، شواهد به‌ دست آمده از تمام سایت‌های فسیلی شناخته شده را در محدوده‌ای که امروزه شامل شبه‌جزیره بالکان و آناتولی می‌شود، مورد بازبینی قرار دادند.سن این سایت‌ها بنا بر داده‌های زمین‌شناسی فعلی مورد تجدید نظر قرار گرفت و گروه، تغییرات زمین‌شناسی روی‌داده در منطقه را بازسازی کردند که شامل تاریخچه پیچیده‌ای از غرق شدن و خروج‌های متوالی از آب می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهند که بالکاناتولیا نقش سنگ زیر پای جانوران برای حرکت از آسیا به اروپای غربی را داشته و تغییر آن از قاره‌ای مستقل به پل سرزمینی و در ادامه تصرف آن توسط پستانداران آسیایی، با تغییرات زمین‌شناسی شگرفی همراه شده است.نزدیک به ۵۰ میلیون سال پیش، بالکاناتولیا مجمع‌الجزایری منزوی و جدا از قاره‌های همسایه بود که مجموعه‌ای از جانوران منحصر‌به‌فرد و متمایز از گونه‌های اروپا و آسیا در آن زندگی می‌کردند. سپس هم‌زمانی کاهش سطح آب دریا، رشد صفحات یخی جنوبگان و جابه‌جایی‌های تکتونیکی، ۴۰ تا ۳۴ میلیون سال پیش بالکاناتولیا را به اروپای غربی متصل کرد. فسیل‌ها نشان می‌دهند که این اتفاق باعث شد پستانداران آسیایی از جمله جوندگان و چهارپایان سُم‌دار ماجراجویی خود را به سمت غرب آغاز کرده و به بالکاناتولیا هجوم آورند.علاوه بر این مدارک، لینچ و همکارانش تکه‌هایی از استخوان فک جانوری شبیه به کرگدن با قدمتی حدود ۳۵ تا ۳۸ میلیون سال را در سایت فسیلی جدیدی در ترکیه کشف کردند. این فسیل احتمالاً قدیمی‌ترین سم‌دار آسیایی تاکنون کشف‌شده در آناتولی است که دست کم ۱٫۵ میلیون سال بیش از گسست بزرگ قدمت دارد و نشان می‌دهد که در این زمان، پستانداران آسیایی در مسیر حرکت خود از میان بالکاناتولیا به سمت اروپا بوده‌اند.دندان آسیای بزرگ بالایی یک برونتوتر آسیاییاز نگاه پژوهشگران، احتمالاً مسیر جنوبی به اروپا از میان بالکاناتولیا برای جانوران ماجراجو مناسب‌تر از پیمایش مسیر‌هایی با عرض جغرافیایی بالاتر، از میان آسیای مرکزی که در آن زمان شامل استپ‌های سرد و خشک می‌شده، بوده است.البته آن‌ها در مقاله خود اشاره می‌کنند که اتصال جزایر مستقل بالکاناتولیا در گذشته با این مسیرِ حرکت جنوبی هنوز مورد بحث است و کنار هم قرار گرفتن تکه‌های این داستان فقط بر پایه فسیل‌های پستانداران استوار است. ترسیم تصویر کامل‌تری از گذشته تنوع زیستی در بالکاناتولیا نیاز به تلاش‌های بیشتری دارد.مقاله‌ی مرتبط:بسیاری از تغییرات زمین‌شناختی که منجر به شکل‌گیری بالکاناتولیا شدند هنوز کاملاً شناخته نشده‌اند. همچنین باید توجه کرد که این پژوهش فقط تفسیر یک تیم از شواهد فسیلی موجود است. شواهد فسیلی پستانداران و سایر مهره‌دارانی که در جزایر زندگی می‌کنند معمولاً پراکنده و تکه‌تکه هستند، در‌حالی‌که شواهد فسیلی غنی بالکاناتولیا فرصت یکتایی برای مستندسازی سرگذشت شکل‌گیری و نابودی زیست‌بوم این جزیره در گذر زمان را فراهم کرده است.این پژوهش در نشریه Earth-Science Reviews منتشر شده است.