کمبود گندم، جنگ اوکراین و استراتژی هوشمندانه دولت سیزدهم

به قلم احسان احسانی، فعال بخش حمل و نقل کالاهای اساسی کشور

کشور عزیز ما به دلیل گسترش و جمعیت نسبتا بالایی که دارد، طبق برآوردها و برابر آمار سالیانه به حدود ١٢ تا ١۴ میلیون تن گندم برای مصرف نیاز دارد که این میزان و تدارک آن، به خصوص در عصر تحریم‌های ظالمانه آمریکا‌ و شرکای اروپایی‌اش، باعث می‌شود تا اگر نگوئیم تهیه گندمِ لازم برای کشور از استراتژی وزارت نفت در فروش مهم‌تر است، حداقل کمتر هم نیست!

کمبود بارش‌ها و به دنبال آن بی‌آبی، تغییر الگوی کشت هدایت نشده و مدیرت نشده از کشت گندم به سمت کشت صیفی‌جات به دلیل سودآور بودن، نرخ پایین خرید گندم از کشاورزان و افزایش قیمت نهاده‌های دامی و کودهای شیمیایی از جمله علل کاهش سطح زیر کشت گندم در کشور و به دنبال آن کاهش تولید آرد در کشور بوده است.

گندم و آرد، کالایی استراتژیک و حیاتی برای هر جامعه‌ای به حساب می‌آیند چراکه رأس هرم غذایی و به دنبال آن مستقیما امنیت هر کشور را نشانه می‌گیرد و پس از آب، مهمترین و حساس‌ترین نیاز مبرم برای دنیای گرسنه امروزی است.

دولت سیزدهم نیز به درستی و با اطلاع دقیق از ارزش و اهمیت این موضوع، در تدارک اندیشیدن تدابیری خردمندانه و پیشگیرانه است تا کشور را از یک بحران غذایی بزرگ نجات دهد؛ اما دولت جناب آقای آیت‌الله رئیسی برای رهایی از این معظل خطرناک چه تصمیماتی را لحاظ کرده است؟

۱️⃣ دولت با رصد سرانه مصرف در کشور، به درستی دریافته است که میزان قابل توجه‌ای از گندم در کشور، صرف تولید ماکارونی، نان‌های فانتزی، شیرینی و بیسکوئیت در کشور می‌شود و تخصیص یارانه پنهان به این دسته‌ها کالا منجر به ارزانی و در نتیجه باعث افزایش بی‌اندازه مصرف آن شده است؛ یارانه‌ای که نه تنها عادلانه توزیع نمی‌شود بلکه، قیمت پایین این کالاها باعث قاچاق آن به خارج از کشور شده و شعاع توزیع یارانه نظام مقدس جمهوری اسلامی را تا دهه‌ها کیلومتر به بیرون از مرزها کشانیده است؛ در نتیجه دولت با حذف یارانه آرد گندم در بخش مصارف صنعتی، باعث افزایش قیمت‌ها و در نتیجه کاهش مصرف در آن دسته شد تا گندم، مشقیما و بیشتر سهم آرد و نان معمولی شود.

۲️⃣افزایش قیمت آرد، تدبیر خردمندانه دیگری بود که دولت، جهت جلوگیری از قاچاق آرد به کشورهای همسایه اندیشیده است؛ قیمت نازل آرد در کشور که با یارانه غیره مستقیم همراه بود، باعث می‌شد تا قاچاقچیان و سودجویان از نبود نظارت‌های لازم در سیسیتم و توزیع و پهناور بودن مرزهای زمینی، سوءاستفاده کنند با اطلاع از قیمت چند برابری و افزایش نرخ دلار، سودای قاچاق این کالای استراتژیک را در سر بپرورانند و در نتیجه آرد به جای رسیدن به دست نانوایی‌ها و سفره مردم، مستقیما سر از کشورهای خارجی دربیاورد؛ اما اکنون دولت سیزدهم با پرداخت مستقیم یارانه نان به مردم هم زمینه عدالت در پرداخت‌ها را فراهم ساخته است و هم با افزایش قیمت آرد و آزادسازی نرخ آن، دامنه سود قاچاق آرد را به دلیل یکسان‌سازی نرخ این کالا با خارج از کشور به شدت کاهش داده است به گونه‌ای که می‌توان گفت قاچاق این کالا دیگر سود آنچنانی نخواهد داشت؛ هرچند که هنوز هم لزوم نظارت دقیق بر سیستم توزیع این کالا، ضروری و غیره قابل انکار است.

۳️⃣ دولت در دو تدبیر فوق‌الذکر، ابتدا سعی کرده تا سرانه مصرف را در کشور کاهش دهد و سپس جلوی قاچاق را بگیرد و در نتیجه شاخص ذخایر استراتژیک کشور را بهبود بخشد اما طبق برآوردها در سالی زراعی جاری در بهترین حالت ۵ تا ۶ میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری خواهد شد و باتوجه به میزان نیاز گندم کشور که در ابتدا اشاره شد، با اطلاع از آنکه در سال ٢٠٢١ هفت میلیون تن گندم وارد کشور شده، پیش‌بینی می‌شود بازهم کشور به واردات حدود ۶ تا ٨ میلیون تن گندم در سال جاری نیاز دارد که در شرایط کنونی جهان تحت تأثیر جنگ روسیه با اوکراین به عنوان دو کشور عمده تولید و صادر کننده گندم جهان از طرفی، و از طرف دیگر به دلیل تحریم‌های مستکبرانه آمریکا و متحدانش، این موضوع کمی دشوار شده است؛ چراکه اولا میزان گندم ارائه شده برای فروش در بازارهای جهانی کاهش چشمگیری داشته است و دوما در صورت خرید، به دلیل کاهش درآمد دلاری کشور و سختی مبادله مالی‌، امکان خرید به آسانی میسور نیست؛ هرچند که با همه این حرفها و با اقداماتی جهادی و دیپلماسی عزتمندانه، قطعا دولت در تدارک واردات گندم با استفاده از ظرفیت ترانزیت دریایی و در ادامه با توزیع عاجل آن از بنادر به انبارها و مراکزِ خرید به واسطه بهره‌گیری از شرکت حمل و نقل و خدمات دریایی آبادان که بزرگترین شرکت حمل و نقل کشور و اتفاقا متعلق به خود دولت است (شستا) موفق عمل خواهد نمود و در شرایطی که جنگ جهانی آینده شاید جنگ آب و غذا باشد، ایران عزیز اسلامی با خرد مدیران ولایی خویش، از این برهه حساس تاریخی ذیل رهبری داهیانه ولی فقیه، باصلابت عبور خواهد نمود؛ ان‌شاءالله